سازه فضاکار یک سیستم خرپای سه بعدی سبک و محکم است که دهانههای آن در دو جهت گسترش یافتهاند و اعضای آن فقط تحت تأثیر کشش و فشار قرار دارند، این سازهها از مدولهای یکسان و تکرار شونده با لایههای موازی در بالا و پایین (مشابه میلههای فوقانی و تحتانی خرپا) تشکیل میگردند.
چون در قابهای فضاکار، همچون خرپاها از مثلث استفاده میشود، لنگرهای خمشی، به صورت بارهای کششی و فشاری به اعضای محوری خرپا منتقل میگردند که این خود باعث مستحکم بودن قابهای فضاکار میشود.
گاهی اوقات اصطلاح سازه فضایی به جای سازه فضاکار بکار میرود که این دو اصطلاح از لحاظ کلمهای مترادفند؛ ولی از لحاظ معنا و مفهوم با هم تفاوت دارند. سازه فضایی به سازهای اطلاق میشود که در فضای خارج از جو ساخته یا مورد استفاده قرار گیرد.
مزایای سازه فضاکار:
زیبایی :
طراحی اجزاء سازهای در این سیستم به گونهای است که سیستم اجرا شده از چنان زیبایی برخوردار است که در اکثر پروژ ههای اجرا شده، سازه به صورت نمایان باقی میماند، حتی در بسیاری از موارد جهت نماسازیها از این سیستم استفاده میگردد.
امکان همزمانی اجرای سازه فضاکار با عملیات ساختمانی دیگر از آنجایی که روشهای مختلفی برای بافت در این سیستم وجود دارد.
عبور تأسیسات از داخل سازه اجرا شده :
فضای موجود بین لایههای سازه فضایی اجرا شده محل مناسبی را جهت عبور تأسیسات برقی و مکانیکی که میبایستی در سطح سالن پراکنده شود فراهم میسازد با این مزیت که این تأسیسات از حداقل دید برخوردار است و هم چنین اتصال این قطعات و قطعات الحاقی دیگر نظیر تابلوها، نور افکنها و … به راحتی و در تمامی سطح ایجاد شده وجود خواهد داشت.
عدم استفاده از عملیات جوشکاری در هنگام نصب :
بواسطه پیش ساختهسازی اجزای سازه در کارخانه و پیچ و مهرهای بودن کلیه اتصالات هیچگونه عملیات جوشکاری در هنگام مونتاژ و نصب سازه بر روی قطعات انجام نمیپذیرد.
سبک بودن :
علیرغم آنچه که از شکل ظاهری این سستم به نظر میآید سازه اجرا شده بسیار سبک است به طوری که در مقایسه با دیگر سازههای ساختمانی در شرایط مساوی ترجیح داده میشود و از این سیستم در زمینهای با مقاومت خاک پایین استفاده فراوانی صورت می گیرد.
هزینه پایین در دهانههای بزرگ :
ارزانتر بودن این سیستم در مقایسه با سایر سیستمهای سازهای به خصوص در سالنهای با دهانه بالا این سیستم را تبدیل به تنها گزینهای نموده که با توجه به سایر مزیتهای آن دارای توجیه اقتصادی است.
امکان بازکردن و بستن مجدد سازه :
از آنجایی که برای نصب این سازه هیچگونه عملیات جوشکاری صورت نمیگیرد و کلیه اتصالات در سازه اصلی و قطعات الحاقی به صورت پیچ و مهرهای صورت میگیرد لذا سازه اجرا شده این قابلیت را دارا است که به طور کامل مونتاژ گردد و در محل دیگر به همان شکل دیگری تنها با تغییرات اندکی در قطعات سازهای نصب شود.
تولید قطعات در کارخانه :
ساخت و تولید قطعات سازه در کارخانه، کنترل کیفیت و دقت بسیار بالایی را موجب خواهد شد که این امر خود دقت و کیفیت بالا در کل سازه اجرا شده را به همراه دارد.
تغییر در فضای ایجاد شده :
به واسطه قابلیت خاصی که این سیستم سازهای دارا است، کاهش یا افزایش سطح سازه فضا کار اجرا شده از هر طرف و به هر شکل تغییر محل تکیه گاهها با حفظ سازه قبلی با رعایت نکات طراحی به راحتی امکانپذیر است که این موضوع امکان فوقالعادهای را در سالنهای تجاری و صنعتی جهت طرحهای توسعه ایجاد مینماید که از این نظر با هیچ نوع از سازههای دیگر قابل مقایسه نیست.
ضریب ایمنی بالا :
درجه نامعینی بالای این سیستم، پیچ و مهرهای بودن اتصالات و سهولت کنترل کیفیت قطعات و اتصالات و ساخت کارخانهای قطعات به صورت پیشساخته عواملی است که ضریب اطمینان و ایمنی سازه را به میزان قابل ملاحظهای افزایش میدهد.
ایجاد سقف افقی در فضاهای داخلی :
ایجاد سقف افقی در داخل سالنها از دیگر مزیت این سیستم است که علاوه بر زیبایی نسبت به سیستمهایی نظیر سوله در مصرف انرژی جهت گرمایش و سرمایش فضای داخل حداکثر صرفه جویی را موجب میگردد.
کاربرد قاب های سازه فضا کار :
قابهای فضاکار در ساختمانهای مدرن کاربرد فراوانی دارند. این نوع از قابها بیشتر در سقفهایی با دهانههای بزرگ در ساختمانهای مدرن تجاری و صنعتی دیده میشوند.
سیستمهای سازههای فضاکار در سازههایی که در آنها احتیاج به پوشش دهانههای بزرگ و بدون ستون است از قبیل آشیانه هواپیماها، سالنهای کارخانهها، پوشش استادیومهای ورزشی، باشگاههای ورزشی، پارکینگهای طبقاتی، مراکز فرهنگی وتفریحی، تالارهای تجمع و سخنرانی، سالن اجتماعات، سینماها، آمفی تئاترها، مراکز خرید (بازارهای خرید)، ایستگاههای راهآهن، ترمینالها، دکلهای انتقال نیرو، برجهای مخابراتی، برجهای ذخیره آب، بشقابهای مخابراتی و رادیویی کاربرد دارد.
اعضای سازه فضاکار :
گرهها پیونده مرو با قابلیت ۱۸ اتصال شاید میتوان گفت که مهمترین قسمت در سازههای متداول اتصالات و جزئیات مربوط به آنها است.
اعضاء بدنه اصلی یک سازه فضاکار را اعضای آن سازه تشکیل میدهند. این اعضا در سازههای فضاکار، پروفیلهایی در اندازه و مقاطع مختلف میباشند. عمدهترین مقاطع بکار رفته در سازههای فضاکار مقطع دایرهای، به صورت توپر یا توخا لی ومقاطع نبشی یا قوطی است.
تکیه گاهها شکل و موقعیت تکیه گاهها در سازههای فضاکار، تأثیر زیادی بر نحوه توزیع نیروها در اعضای مجاور و تمرکز نیرو در آنها دارد.
این بدان علت است که تعداد تکیه گاهها در این سیستمها نسبت به سطح پوششی بسیار کم است و کل نیروهای قائم توسط این تعداد اندک تکیه گا هها به پی منتقل میگردد. در اغلب موارد اعضای مجاور تکیه گاه را پروفیلهای تو پر و سنگین تشکیل میدهند.
شرکت آرکا با اجرای انواع سازه ها قادر به طراحی و اجرای پروژه های معماری-عمرانی بسیاری میباشد.
همراه ما باشید تا با سایر سازه های اجرایی آشنا شویم.